Stress verminderen en meer ontspanning krijgen zijn vaak de belangrijkste redenen waarom mensen gaan beginnen met meditatie. Maar er zijn nog veel meer redenen waarom het goed voor je geest EN lichaam is om te mediteren. Welke vorm of soort je ook kiest en wat het beste bij je past.
Meditatie wordt al eeuwenlang beoefent en heeft zijn wortels in verschillende spirituele tradities.
Al jarenlang worden er wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar het effect van mediteren. Sommige vormen worden meer onderzocht dan anderen.
Als je al (soms) mediteert heb je vast al gemerkt wat meditatie op korte termijn voor je doet en mogelijk ook op de langere termijn, maar het is toch fijn dat het ook wetenschappelijk bewezen wordt.
Wetenschappelijke onderzoeken naar meditatie
Vooral de laatste 25 jaar zijn er meer onderzoeken gedaan, mede omdat er betere apparatuur is om bijvoorbeeld de hersenen te meten. Er wordt bijvoorbeeld aangetoond dat tijdens meditatie er een ander golfpatroon in de hersenen te zien is dan bij iemand die gewoon normaal ontspannen is en ook niet hetzelfde is als bij iemand die in een gemiddelde actieve staat is. Geïnterpreteerd wordt dat die meting tijdens meditatie een combinatie is van ontspannen zijn en tegelijk alert. Dat is bijvoorbeeld ook wat je gericht en bewust bij de yoga houding Savasanna oefent en bij vipassana meditatie.
Er is natuurlijk wel een verschil in effecten tussen iemand die in een klooster woont en elke dag een paar uur mediteert en niet in een westerse maatschappij leeft en met iemand die zo nu en dan mediteert, maar uit onderzoeken blijkt dat als je slechts enkele minuten mediteert dit gelijk al veranderingen in de hersenen laat zien.
5 minuten mediteren per dag heeft al effect
Ook onderzocht is dat als je 8 weken lang, elke dag 5 minuten mediteert dat dit flinke veranderingen in de hersenen aantoont.
5 minutes per dag mediteren, dat is heel goed te implementeren, net als tandenpoetsen eigenlijk. En een mooi aantal minuten om mee te beginnen als je nieuw bent met meditatie, lang genoeg om effect te hebben, kort genoeg als je een beginner bent en bijvoorbeeld nog snel afgeleid bent, je hoofd alle kanten op gaat of snel onrust gaat voelen.
En 5 minuten per dag heeft waarschijnlijk een groter positief effect op je dan dat je eens per jaar op een (dure) retraite gaat.
11 Voordelen en redenen om te mediteren
De lijst van de voordelen van meditatie is enorm lang. Maar hier een kort overzicht van enkele veelvoorkomende redenen om te gaan beginnen met mediteren of om het vaker te beoefenen dan dat je nu misschien doet:
1. Verminderen van stress
Stress vermindering is vaak een reden voor mensen om te (gaan) mediteren. Er zijn natuurlijk vele vormen van stress en vele verschillende oorzaken. Maar met meditatie hoef je niet op de oorzaak van stress in te gaan, of antwoorden te zoeken naar het Waarom en Hoe. Dat inzicht komt vaak door de beoefening zelf of vermindert omdat je bijvoorbeeld door beoefening beter met heftige emoties leert omgaan en je reactie op situaties en emoties beter kunt beheersen.
Tijdens en ook vlak na een meditatie daalt je bloeddruk en hartslag. Hierdoor voel je de stress verminderen. Een korte meditatie kan je ook even letterlijk een halt toeroepen, een moment nemen om je ademhaling te reguleren, en om niet door te blijven rennen.
Mediteren kan goed helpen bij periodes van acute en tijdelijk heftige stress en kan ook preventief werken tegen bijvoorbeeld een burn-out.
Een effect dat onderzocht is, is dat als je regelmatig, een paar keer per week over een langere periode mediteert, en dat is dan wel jaren, dat de hoeveelheid cortisol (‘stress hormoon’) in je lichaam minder wordt. Dit zou bewijzen dat je door meditatie beter om kunt gaan met stress.
2. Verbeteren van je slaap
Als je bloeddruk en hartslag daalt tijdens en na een meditatie, en je lichaam meer ontspant en je hoofd rustiger wordt, kan dit je helpen beter en sneller in slaap te komen en je algehele nachtrust verbeteren.
3. Verbeteren van je ademhaling
Als je last van spanningen hebt, heeft dit vaak ook effect op je ademhaling. Mensen die stress hebben, ademen vaak oppervlakkig en hoog. Je kunt het vaak ook aan de stem horen, die wordt hoger. De volledige longcapaciteit wordt niet gebruikt bij korte oppervlakkige ademhaling en dat kan verschillende effecten hebben op je lichaam en geest. Er komt te weinig zuurstof in je lichaam, je kunt je duizelig gaan voelen, moeite hebben je te ontspannen en bij chronische verkeerd ademen kun je zelfs gevoel van paniekaanvallen hebben.
4. Minder last van pijn
Met bijvoorbeeld vipassana- en mindfulness meditatie oefen je om meer de ‘waarnemer’ te zijn van wat er zich in het huidige moment afspeelt. Dat kan zijn iets horen, of ruiken, gedachten die je hebt, en lichamelijke gewaarwordingen, zoals een kriebel, tinteling of pijn. Je observeert continue zonder dat je erin meegaat en je blijft benoemen wat er zich afspeelt. Je blijft een soort van buitenstaander die naar zichzelf kijkt. Hierdoor leert dat je bijvoorbeeld niet je emoties bent, maar je hebt een bepaalde emotie. Je bent niet de pijn, je hebt pijn. Hierdoor kun je emotioneel meer afstand nemen. Ook hebben hersenscans aangetoond dat de pijnwaarneming anders is bij mensen die mediteren. Hierdoor ervaren ze de pijn minder intens.
5.Verbeteren van je humeur en emotioneel welzijn
Meditatie kan helpen bij het reguleren van je emoties en vergroot je gevoel van gelijkmoedigheid. Als je minder stress hebt, heeft dat vaak effect op hoe je in je vel zit. En als je je minder laat leiden (en lijden) door emoties, heeft dat natuurlijk ook effect op je stemming. Mediteren kan ook gevoel van eenzaamheid verminderen of doen verdwijnen en van angst en depressie verminderen.
Onderzoeken zijn soms lastig te doen als het om iemands stemming en gevoel van welzijn gaat, zoals bij mensen met een depressie. Omdat je lastig een dubbelblind onderzoek kunt doen, zoals bij een pil; een met het medicijn en de ander een placebo.
Toch zijn er vele studies gedaan waarin ze groepen volgden, waarbij een groep meditatie en mindfulness als onderdeel van de therapie had en een andere groep niet. Bij deze eerste groepen verminderde de klachten veel meer.
Hetzelfde is onderzocht bij meditatie als onderdeel van nazorg. Cijfers geven aan dat de kans om opnieuw in een depressie te belanden wordt gehalveerd, als je regelmatig mediteert en mindfulness beoefent!
En ook dat meditatie net zo goed werkt als medicatie in een nazorg traject.
Je zou denken dat dit dan groots aangeboden zou worden, maar helaas is het vaak (nog) niet onderdeel van ons gezondheidssysteem.
6. Verbeteren van je geheugen en concentratie.
Door meditatie kun je je hersenfuncties in vorm houden. Studies laten zien dat er een positief effect is op het concentratie vermogen, het vermogen om kennis op te nemen en de snelheid van verwerking van informatie. Daarnaast kan meditatie je concentratie en aandacht spanne verbeteren, door bijvoorbeeld je aandacht te richten op slechts één ding, bijvoorbeeld een object of je ademhaling. Deze beoefening kan je helpen in het vergroten van je focus en aandacht bij andere aspecten in je leven.
7. Verhogen van zelfbewustzijn en persoonlijke ontwikkeling
Meditatie helpt je bewuster te worden van je eigen gedachten, gevoelens, reacties en gedrag. En ook om te reflecteren wat je meegemaakt hebt of gedaan hebt, idealiter zonder oordelen naar jezelf of anderen toe. Zelfreflectie kan leiden tot meer begrip van en inzicht in zowel jezelf als anderen. Door inzicht en acceptatie kun je dingen loslaten en veranderingen aanbrengen. Dit zorgt allemaal voor persoonlijke spirituele groei.
8. Vergroten van je gevoel van verbondenheid, empathie, compassie en mededogen
Door meditatie kun je gevoel van verbondenheid met jezelf, anderen en de wereld om je heen verder ontwikkelen. En je empathie, compassie en mededogen naar anderen zullen vergroten. Deze 3 begrippen overlappen elkaar misschien wat, maar simpel gezegd is empathie je vermogen je in te leven in de ander waardoor je de ander beter begrijpt, compassie wordt soms wel vertaald als medelijden, maar kun je ook zien als je vermogen om op een vriendelijke manier aanwezig te zijn en open te staan voor pijn en lijden van iemand en jezelf afvragen wat jij voor de ander kunt doen om te ondersteunen. En mededogen is met de ander meevoelen, aanvoelen en begrijpen. Het is je inleven vanuit de ander en zonder jouw ego, dus je aandacht is helemaal bij de ander, zonder oordeel of jouw mening.
9. Vergroten van je creativiteit
Vanuit ontspanning en rust en het verminderen van interne of externe ruis komt er ruimte in je hoofd waardoor nieuwe ideeën kunnen ontstaan. Creativiteit is niet alleen om dingen te maken, maar ook op bijvoorbeeld problemen op een andere manier op te lossen of dat je iets vanuit een ander perspectief gaat zien. Je kent vast wel momenten dat als je bijna in slaap valt, of net wakker wordt, dat je nieuwe inzichten of ideeën krijgt. Meditatie kan ditzelfde soort staat van zijn brengen.
10. Verbeteren van je fysieke gezondheid
Als meditatie zorgt voor verlaging van de bloeddruk en de hartslag, je ademhaling verbetert en spanningen in je spieren verlaagd, kan dit op veel aspecten van je lichaam effect hebben en dus je algemene fysieke gezondheid. Als je minder stress in je lichaam hebt en zo ook minder het stress hormoon cortisol, dan zou dit ook ontstekingen in je lichaam doen afnemen.
11. Verhogen van het gelukshormoon dopamine
Er zijn verschillende manieren om je dopamine nivo te kunnen verhogen, zoals lachen, dankbaar zijn, goede seks hebben, sporten, bepaalde voedingsmiddelen, en mogelijk ook bepaalde muziek en een koude douche, maar dus ook door meditatie. (link Science Direct)
Goed tegen veroudering!?!
Er wordt ook wel gezegd dat meditatie goed is tegen veroudering. Er is een studie geweest die dit wel heeft aangetoond, maar dan wel bij mensen die 3 maanden een retraite deden. Hierbij werd de biologische leeftijd gemeten via telomeren. Dit zijn soort beschermdopjes aan het einde van je chromosomen en ze beschermen je DNA tegen beschadigingen tijdens het celdelingsproces. Als je ouder wordt, slijten deze dus. Gezond leven met voldoende beweging, slaap en gezonde voeding zou dit proces van het korter worden van die telomeren kunnen vertragen. (bron: Pfizer) Binnen de wetenschap staat het nog ter discussie of je telomeren ook weer langer kunt laten worden. Wel is aangetoond dat een negatieve levensstijl factoren (stress, roken, slecht eten etc) verband houdt met een groter verlies van telomeren.
Gezien 3 maanden mediteren niet voor velen is weggelegd en ik nergens heb kunnen vinden dat regelmatig kort(er) mediteren ook effect heeft op het tegengaan van het korter worden van telomeren, heb ik dit mogelijk voordeel niet in de lijst gezet.
Wel is aangetoond dat meditatie een positief effect heeft op de fysieke en mentale gezondheid, dus misschien zou je de conclusie wel kunnen trekken dat het effect heeft tegen veroudering.
Mocht jij toevallig wel een onderzoek hierover hebben gelezen, laat me dan weten.
Welke meditatie vorm of soort pas bij mij en welke zijn er allemaal.
Ik heb een aparte blog geschreven over Welke meditatie vormen en soorten er zijn, waarin ik een overzicht geef van misschien wel de meest bekende en kort aangeef wat ze inhouden, en wat de overeenkomsten en verschillen zijn.
Hoi, mijn naam is Jolinda en ik geef yoga en meditatie lessen, massage- en Reiki behandelingen. mindfulness trainingen en happiness coaching.
Met mijn blogs hoop ik je te inspireren om positieve veranderingen in je leven aan te brengen. Meer vind je op mijn pagina Jolinda’s inspiratie en op gratis downloads en video’s
Niets missen en extra inspiratie ontvangen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief.