Er bestaan heel wat vormen van meditatie en binnen deze vormen weer verschillende soorten.
Je zou bijna door de bomen het bos niet meer zien. Van zen tot ohm meditatie, van transcendente tot vipassana.
Het is niet zo dat er een de beste of meest effectieve is. Sommige soorten zijn wel meer onderzocht dan anderen. En de ene soort is weer voortgevloeid uit een andere.
Daarnaast is wat bij je past ook persoonlijk; wat bij de een werkt en prettig is, is voor de ander niet echt zijn/ haar ding. Of je bent nog niet toe aan een bepaalde vorm.
Er zijn meditatie soorten waarbij je mogelijk direct ontspanning ervaart, zoals bij de geleide meditaties.
En bij andere kan het even duren voordat je de voordelen ervan bemerkt.
Wel is het zo dat als je op de langere termijn profijt wilt hebben en echte veranderingen en ontwikkeling wilt hebben, dat je met regelmaat en gedurende lange periode mediteert.
En ja, mediteren kan heel simpel zijn en soms ook heel lastig, omdat je ook jezelf tegen kan komen.
Wat meditaties over het algemeen overeenkomstig hebben:
- Verlaagd gevoel van stress
- Helpt je meer inzicht te krijgen in jezelf en anderen
- Vergroot je gevoel van gelijkmoedigheid
- Verbetert je slaap
- Verbetert je concentratie
- Kan gevoel van eenzaamheid verminderen of doen verdwijnen
- Helpt tegen angsten
- Verbetert de ademhaling
- Vergroot je gevoel van medeleven
- Kan gevoel van depressie verminderen of voorkomen
- Verbetert je geheugen
- Brent het lichaam en hoofd weer in balans
En zo kan de lijst nog wel even doorgaan. Samenvattend, het is gezond voor je, maakt je bewuster van jezelf én je omgeving en om misschien een wat vage term te gebruiken, het helpt je om een betere versie van jezelf te worden.
Weetje: Uit onderzoeken blijkt dat als je 8 weken lang, elke dag slechts 5 minuten mediteert dat dit al veranderingen in de hersenen laat zien.
Vormen van meditatie
Meditatie is al eeuwen oud. Gezegd wordt dat het Hindoeïsme de oudste religie is en rond 4 a 5 duizend jaar geleden ontstaan is. En binnen deze religie beoefende men ook meditatie.
De (yoga) sutra’s die toen ook ontstaan zijn, zijn in de loop der tijd door Sri Patanjali (Indiaase filosoof en geleerde die rond 2 eeuw BC leefde) geordend en gecompileerd en ontstond de Raja yoga meditatie, waarbij je je fysiek, emotioneel en mentaal ontwikkeld, met als doel de verstilling van je geest. Raja yoga meditatie is een concentratie, kalmte meditatie, ook wel Samatha genoemd.
Dit is zeer waarschijnlijk de basis van verschillende soorten yoga en meditaties die daarna ontstaan zijn.
Je zou kunnen zeggen dat er 2 of 3 vormen zijn:
1. Concentratie meditatie of kalmte meditatie
Bij concentratie meditaties richt je je op een object of onderwerp. Dit kan uiteenlopen van een kaars (misschien wel meest bekend), de ademhaling of bijvoorbeeld een gedachte.
2. Inzichtsmeditatie of Vipassana meditatie
Deze meditatie vorm is ontstaan vanuit Siddharta Gautama (6de eeuw v Chr*), die verlichting bereikte en daardoor de Boeddha werd. Hij bereikte verlichting, ook wel Nirvana genoemd, door het beoefenen van Vipassana meditatie. Je richt je hierbij niet op één punt met als doel verstilling, maar je beoefent opmerkzaamheid van alle lichamelijke en geestelijke gewaarwordingen. Je bent je bewust van deze gewaarwordingen, zonder erop in te gaan en zonder oordeel of veroordelen. Deze meditatievorm doe je staand, lopend of zittend. Veel elementen van vipassana vind je ook terug in Mindfulness.
*wanneer de eerste Boeddah leefde is niet helemaal zeker, gedacht wordt rond rond 450-370 v Chr maar onderzoek van Professor Robin Coningham toont aan dat dit mogelijk al de 6de eeuw v Chr was.
Een 3de vorm die ook wel genoemd wordt is de:
3. Contemplatiemeditatie
Je zou deze vorm echter ook onder concentratie meditatie kunnen laten vallen. Bij contemplatie meditatie richt je je aandacht op een bepaald thema. Met gerichte aandacht blijf je je focussen op het thema, wat je inzicht, verdieping en kennis kan geven. Thema’s kunnen bijvoorbeeld vergeving zijn of mededogen. Binnen het christendom worden teksten uit de bijbel gebruikt.
Soorten van meditatie
Vanuit bovenstaande hoofdvormen zijn weer vele soorten meditaties ontstaan.
Hieronder vind je een klein overzicht van mogelijk wel de meest bekende:
Begeleide ontspanningsmassage met body scan.
Bij een body scan onder begeleiding volg je een stem die je meeneemt elk deel van je lichaam te ontspannen. Doordat je je focust op de stem en je eigen lichaam, is het een fijne manier om meer in contact met je lichaam te komen en je geheel te ontspannen en op deze manier minder in je hoofd te zitten.
Zen meditatie
Zen meditatie bestond al in de tijd van Boeddha maar kwam in de 6de eeuw na Chr in China. En er ontstonden 2 vormen ervan in Japan rond 1200. Bij Zen is het stil zitten een belangrijk onderdeel; door de stilte van het lichaam ontstaat stilte van de geest. Als je het denkende brein tot stilstand kan brengen, kun je je eigen innerlijke leren kennen en wat de oorzaken zijn van afleidingen.
Mindfulness meditatie
Sommige mensen denken dat mindfulness ook gelijk meditatie is, maar dat is niet zo. Mindfulness is een staat van zijn, en bij een mindfulness training oefen je bijvoorbeeld je aandacht te richten op het huidige moment en een houding van openheid en acceptatie te hebben voor wat er gebeurt. Het gaat erom dat je je meer bewust wordt van jezelf, anderen en je omgeving. Mindfulness gaat over het vergroten van je bewustzijn, en het verkrijgen van meer inzicht in jezelf. En dit kan door veel verschillende oefeningen. Mindfulness meditatie kan daar een onderdeel van zijn en is dus een activiteit. Hierbij oefen je bewust en met volle aandacht aanwezig te zijn in het hier en nu. Je kunt deze meditatie zittend, lopend of staand doen, en zelfs tijdens alledaagse bezigheden, al word je dan wel sneller afgeleid. Sensaties kun je benoemen als plezierig of onplezierig, zonder er verder op in te gaan.
Mantra meditatie
Een bekende mantra is ‘aum’ of ‘ohm’, maar het kunnen ook andere klanken of gebeden zijn, zoals ‘Om mani padme hum’ uit het Tibetaanse boeddhisme. Tijdens de meditatie blijf je de mantra herhalen. Door de herhaling van klanken worden harmoniserende hersengolven actief, die je helpen te concentreren, en brengt kalmte in je hoofd. Daarbij zorgt de vibratie van het geluid dat je maakt voor ontspanning en rust in je lichaam. Je doet deze meditatie vooral zittend, maar kan ook lopend. Je kunt tijdens deze meditatie ook een gebedssnoer (een mala) gebruiken om het aantal mantra’s bij te houden.
Trancendente meditatie
De indiase goeroe Maharishi Mahesh Yogi maakte deze meditatie bekend in de jaren vijftig en werd vooral populair in de jaren 60. Het is een concentratie meditatie waarbij je 2 keer per dag 20 minuten mediteert op een mantra. Deze mantra is persoonlijk en gegeven door een gekwalificeerde leraar. Je deelt daarom jouw mantra niet met anderen, maar is speciaal voor jou uitgezocht. Het verschil met mantra meditatie is dat je de mantra niet gebruikt als focus, maar als een ‘voertuig waarop je aandacht zachtjes rust’. Je geest zou zich hierdoor kunnen nestelen in steeds subtielere denkniveaus, en uiteindelijk wordt de mantra zelf overstegen en kom je tot rust in stilte.
Visualisatie meditatie
Deze meditatie kan op 2 manieren. Er zijn vele vormen waarin iemand je meeneemt in een verhaal en je uitnodigt dingen te visualiseren. Vaak wordt hierin een opbouw gemaakt waarbij je uiteindelijk in contact zou komen met je onderbewustzijn en die dan antwoorden kan geven op vragen. Een andere visualisatie vorm is dat je zelf een beeld in je hoofd maakt van een situatie die je bijvoorbeeld wilt bereiken. Het zou je kunnen helpen deze doelen of dromen eerder te verwezenlijken omdat je hersenen de ervaring al hebben gehad dat je daar al bent.
Klankschaal meditatie
Een geleide klankschalen meditatie wordt live vaak in groepen gegeven en hierbij worden verschillende soorten schalen gebruikt of zelfs andere instrumenten zoals een gong. Maar je kunt ook audio’s luisteren, hoewel livemuziek krachtiger kan zijn. Er zijn vele soorten klankschalen, van klein tot groot en je hebt handgehamerde, machinale en kristallen schalen. Door middel van een stok wordt de schaal bespeeld en ontstaan er trillingen. Deze trillingen hebben effect op het lichaam omdat dit uit ongeveer 65% uit water bestaat en zorgen voor balans en ontspanning.
Welke vorm of soort past bij mij?
Om een vorm en soort te kiezen kun je er eerst wat (meer) over lezen, om te zien wat je aanspreekt en wat op dit moment het beste bij je past. En ja, dan is het toch echt gewoon een kwestie van proberen en doen!
Het kan wel een idee zijn dat als je kiest tussen concentratie meditatie of vipassana, om die vorm dan voor een bepaalde tijd te doen, om echt te voelen en merken of het bij je past en wat voor effect het op je heeft.
En deze vormen zijn heel goed te combineren met bepaalde soorten, zoals klankschalen en bodyscan.
Het gaat er misschien niet zo zeer om welke vorm je kiest en hoe je mediteert maar belangrijker dat je mediteert.
Geeft meditatie altijd ontspanning?
Het kan heel goed dat je tijdens een meditatie gevoelens van onrust ervaart. Of verdriet, boosheid, blijheid, lust, of wat dan ook. Dit betekent helemaal niet dat je ‘niet goed’ mediteert. Je leert te observeren wat er op dat moment speelt, zonder dat je er ook iets mee hoeft, of een oordeel aan geeft.
Zijn er risico’s als je mediteert?
Er zijn ontelbare voordelen die mediteren met zich meebrengt. Maar in sommige gevallen kan het goed zijn om eerst met een arts, psychiater of andere deskundige te overleggen, vooral als je concentratie of inzicht meditatie wilt beoefenen. Denk hierbij bijvoorbeeld als je last van een trauma hebt, een verslaving, neurose, angststoornis of bijvoorbeeld een depressie. Tijdens mediteren kunnen namelijk herinneringen en emoties opkomen. Het is een idee om eerst te overleggen welke meditatie bij je zou passen en of je het het beste onder begeleiding kunt doen.
Online, apps of naar een docent toe?
Welke vorm van begeleiding past het beste bij je? Ook dat is natuurlijk weer heel persoonlijk.
Er zijn heel wat begeleidende meditaties, online, in apps, zowel gratis als betaald.
Een begeleide meditatie kan heel fijn zijn, omdat je meegenomen wordt, en je op de stem of geluid kunt focussen. Bij stilte meditatie is de uitdaging vaak niet constant afgeleid te worden.
De stem vind ik persoonlijk heel belangrijk hierbij, en met al die apps is het even zoeken wat je prettig vindt.
Het nadeel van een app vind ik zelf dat je je meditatie makkelijker kunt uitstellen; de app is er altijd. Ik kan snel denken, oh morgen of overmorgen kan ik het ook nog doen. En voor je het weet is er een week voorbij.
Toen ik zelf begon met vipassana meditatie, werkte het voor mij het beste om naar een centrum te gaan voor een cursus, op een bepaalde dag en tijd. Met een docent die uitleg gaf, de meditatie begeleide en die je vragen kon stellen.
Een training was voor mij een goede motivatie om echt ook elke week te gaan en om beoefening niet uit te stellen.
Na deze training was er een vaste inloop meditatie avond waar je naartoe kon gaan.
Retraites zijn ook een mooie manier of je beoefening te verdiepen of als motivatie je beoefening weer op te pakken.
En leve het digitale tijdperk! Online meditatie begeleiding: je kunt het vanuit huis doen, of waar je ook bent, maar je hebt toch iemand persoonlijk voor je. Daarbij is er de motivatie van een bepaalde dag en tijd. Bij sommige docenten zijn er opnames van de meditatie en die zijn dan nog enkele uren of dagen beschikbaar. Persoonlijk hou ik wel van het ‘live’ aanwezig zijn, maar een opname die beperkt beschikbaar is, is soms ook een goede stok achter de deur.
Op dit moment geef ik meditatie lessen privé, vaak in combinatie met yoga. Op de planning staat een meditatie oriëntatie cursus van een aantal weken voor het najaar 2023.
Hoi, mijn naam is Jolinda en ik geef yoga en meditatie lessen, massage- en Reiki behandelingen. mindfulness trainingen en happiness coaching.
Met mijn blogs hoop ik je te inspireren om positieve veranderingen in je leven aan te brengen. Meer vind je op mijn pagina Jolinda’s inspiratie en op gratis downloads en video’s
Niets missen en extra inspiratie ontvangen? Schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief.